TREŚĆ KONSTYTUCJI

Przedmiot konstytucji, tj. przedmiot regulacji norm konstytucyjnych, jest w dużej mierze tożsamy z przedmiotem norm prawa konstytucyjnego. Być może byoby nawet lepiej, gdyby wszystkie normy prawa konstytucyjnego miay szczególną moc prawną, byy normami konstytucyjnymi w ścisym tego sowa znaczeniu. Tak jednak nigdy i nigdzie nie jest. Konstytucja jako ustawa zasadnicza reguluje tylko podstawy ustroju politycznego i spoeczno-gospodarczego państwa. Dalsza regulacja tych samych spraw, które w konstytucji zostay określone tylko w zarysie, następuje w ustawodawstwie zwykym.

Na podstawie lektury różnych konstytucji, zarówno dawnych, jak i wspóczesnych, burżuazyjnych i socjalistycznych, można dojść do wniosku, że ich treść dotyczy zawsze podstawowych instytucji ustroju, ale jednak pod pewnymi względami odnoszącymi się waśnie do ich treści są także między nimi różnice. Nasuwa się również wniosek o względności tego, co w poszczególnych przypadkach jest podstawowe, a co drugorzędne. O tym, jakie instytucje należy uznać za podstawowe i uczynić je przedmiotem norm konstytucji, decyduje w każdym przypadku ten, kto konstytucję stanowi. Stąd też wskazane różnice między nimi. Tak np. wedug twórców Deklaracji praw czowieka i obywatela z 1789 r. minimum treści konstytucji można sprowadzić do gwarancji praw obywatelskich, i podziau wadz, inną zaś treść, także w zakresie organizacji naczelnych organów państwowych, posiadają • już niektóre późniejsze „konstytucje burżuazyjne. Szczególnie dawniejsze z nich w stosunkowo niewielkim stopniu reguloway kwestie wasności, ich twórcy bowiem wychodzili z zaożenia, że prawo wasności prywatnej jest święte i nienaruszalne, że zatem jako instytucji stojącej ponad wolą ustrojodawcy nie można go dowolnie regulować. Dziś w tej samej sprawie panują już nieco inne poglądy, stąd i konstytucje burżuazyjne poświęcają także tej sprawie więcej uwagi, np. stanowią, że mienie prywatne może podlegać wywaszczeniu, jeżeli tego wymaga dobro publiczne, oczywiście za odszkodowaniem.