Formy wpywu PZPR na dziaalność tak organizacji spoecznych, jak I organów państwowych, są o tyle podobne, że w obydwu przypadkach następuje to na zasadzie ączenia czonkostwa PZPR z czonkostwem organizacji czy organu przedstawicielskiego lub ze stanowiskiem w innym organie państwowym przez określone osoby. Formy wpywu organizacyjne PZPR na różne organy państwowe są jednak różne, inne wobec organów przedstawicielskich, inne zaś w stosunku do organów prokuratorskich czy sądowych. Wpyw ten w stosunku do organów przedstawicielskich wyraża się przede wszystkim poprzez dziaalność klubów i zespoów partyjnych w Sejmie i radach narodowych oraz poprzez dziaalność prezydiów tych organów jako ich organów wewnętrznych kierowniczych. Kierownicza rola PZPR wobec innych organów państwowych – administracyjnych, prokuratorskich czy sądowych – ma miejsce tak bezpośrednio, jak i poprzez organy przedstawicielskie, m. in. poprzez stanowione przez Sejm ustawy i uchway, obowiązujące inne organy państwowe. Jednym z przejawów kierowniczej roli PZPR wobec organów przedstawicielskich jest stosowana od 1973 r. praktyka powoywania pierwszych sekretarzy wojewódzkich instancji partyjnych na stanowiska przewodniczących wojewódzkich rad narodowych oraz podobna praktyka w przypadku przewodniczącym rad stopnia podstawowego. W pewnym sensie kierownicza rola PZPR ma miejsce także wobec stronnictw sojuszniczych – ZSL i SD, jakkolwiek nie ma tu poączalności czonkostwa. W tym przypadku oparta jest ona wyącznie na zasadzie przekonywania, a jej formami organizacyjnymi są przede wszystkim komitety FJN, komisje porozumiewawcze partii i stronnictw sojuszniczych, prezydia organów przedstawicielskich itp.
Podstawy, na których opiera się kierownicza rola PZPR wobec skupionych we Froncie Jedności Narodu organizacji politycznych i spoecznych oraz wobec organów państwowych, nie mają charakteru prawnego, lecz moralno-polityczny, bez względu na to, czy Konstytucja zawiera w tej mierze jakieś postanowienia, czy też nie. Konstytucja PRL w pierwotnej swej wersji, do czasu jej nowelizacji w 1976 r., nie zawieraa w tej mierze wyraźnych postanowień, jakkolwiek zasadę kierowniczej roli PZPR jako partii klasy robotniczej można byo i wówczas wydedukować- z postanowień zawartych we wstępie do Konstytucji: „Podstawę obecnej wadzy ludowej w Polsce stanowi sojusz klasy robotniczej z chopstwem pracującym, W sojuszu tym rola kierownicza należy do klasy robotniczej- jako przodującej klasy spoeczeństwa, opierającej się na rewolucyjnym dorobku polskiego i międzynarodowego ruchu robotniczego”. Skoro rola kierownicza należy do klasy” robotniczej, to tym samym należy i do partii tej klasy. Zasadę kierowniczej roli PZPR w systemie FJN wydedukować- byo można także z zasady suwerenności ludu pracującego, która przecież bez kierowniczej roli partii marksistowsko-leninowskiej nie mogaby być realizowana, jak też z zasady socjalistycznego kierunku rozwoju czy z postanowienia charakteryzującego Polską Rzeczpospolitą Ludową jako państwo demokracji ludowej. Omawiana zasada bya też przez cay okres jedną z podstawowych zasad ustroju politycznego PRL. Uchwalona w 1976 r. nowela do Konstytucji PRL przyjęa w tej mierze jednak – wzorem konstytucji innych państw socjalistycznych – wyraźne postanowienia w nowym, obecnym art. 3, określającym rolę PZPR i Innych stronnictw we Froncie Jedności Narodu. Stanowi on mianowicie, że:
„1. Przewodnią sią polityczną spoeczeństwa w budowie socjalizmu jest Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. 2. Wspódziaanie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego stanowi podstawę Frontu Jedności Narodu. 3. Front Jedności Narodu jest wspólną paszczyzną dziaania organizacji spoecznych ludu pracującego i patriotycznego zespolenia wszystkich obywateli – czonków partii, stronnictw politycznych i bezpartyjnych,, niezależnie od ich stosunku do religii – wokó żywotnych interesów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”.
Mamy tu do czynienia z faktem rejestracji w konstytucji pisanej pewnego istotnego fragmentu konstytucji rzeczywistej naszego państwa, jak też z tendencją – w ostatnich kilkunastu latach wyraźnie występującą także w innych państwach socjalistycznych – zmierzającą do tego, aby konstytucja pisana regulowaa w peni ustrój spoeczny i polityczny, w większej mierze, niż to byo dotychczas, aby jej treść nie ograniczaa się do regulacji organizacji aparatu państwowego oraz praw, wolności i obowiązków obywateli, aby bya – jak to się coraz częściej określa w literaturze – konstytucją spoeczeństwa. W przedstawionym nowym art. 3 Konstytucji PRL na podkreślenie zasuguje fakt konstytucyjnej rejestracji istnienia stronnictw sojuszniczych – ZSL i SD, z którymi wspódziaanie PZPR stanowi podstawę FJN. Jest to wyrazem faktu, że stronnictwa te od z góry ćwierć wieku speniają pozytywną rolę w budowie ustroju socjalistycznego w Polsce, jak też oznacza to zarazem wzmocnienie roli tychże stronnictw w naszym życiu spoecznym i politycznym. Sformuowania wskazanego art. 3 nie stanowią natomiast podstawy prawnej kierowniczej roli PZPR, rola ta bowiem nadal opiera się na podstawach o charakterze moralno-politycznym, a nie prawnym. Do nich należy zaliczyć przede wszystkim dotychczasowe osiągnięcia spoeczne, gospodarcze i kulturalne narodu w okresie Polski Ludowej, uzyskane waśnie pod kierownictwem PZPR, i wynikające z tego faktu zaufania do PZPR ze strony spoeczeństwa. Należy mieć tu na uwadze również to, że idzie o polityczne kierowanie procesem budownictwa socjalistycznego. Do roli tej przygotowana może być tylko partia reprezentująca klasę robotniczą jako przodującą klasę spoeczną, partia, której program od początku jej istnienia zakada zbudowanie spoeczeństwa bezklasowego.