SPOSÓB UCHWALANIA I ZMIANY KONSTYTUCJI

Jedną z cech konstytucji jako ustawy zasadniczej jest jej szczególny sposób uchwalania, a następnie szczególny sposób zmiany, w porównaniu z trybem uchwalania i zmiany ustaw zwykłych. Cecha ta jest świadectwem szczególnej mocy prawnej tego aktu, a zarazem ma stanowić o większej jego trwałości w porównaniu z ustawami zwykłymi. Sposób uchwalania konstytucji, a w konsekwencji także jej zmiany, by i jest różny w różnych państwach.

Punktem wyjścia w rozważaniach nad sposobem uchwalania i zmiany konstytucji jest pytanie, do kogo ma to należeć, kto ma prawo nadawać państwu konstytucję. Problem ten jest konsekwencją postulatu konstytucji pisanej i z chwilą wysunięcia tego postulatu musiał być postawiony i rozstrzygnięty. Z tą też chwilą ustali się pogląd, że nadawanie państwu ustroju stanowi atrybut suwerenności, że zatem ten, do kogo należy władza najwyższa w państwie, ma prawo uchwalić też konstytucję. Pogląd taki wynika konsekwentnie z koncepcji panujących w okresie kształtowania się państwa burżuazyjnego w Stanach Zjednoczonych i Francji w końcu XVIII w., głoszących, że władza w państwie powinna należeć do ludu. Wynika on w szczególności z doktryny umowy społecznej. Ale pogląd taki można też uzasadnić w świetle materialistycznej teorii konstytucji: ten, kto posiada faktycznie wadzę najwyższą w państwie, kto zatem jest decydującym elementem konstytucji rzeczywistej państwa, może także nadać mu konstytucję pisaną i prawnie uregulować ustrój państwa.

W konkluzji można powiedzieć, że sposób uchwalania poszczególnych konstytucji zależał przede wszystkim od panujących w danym miejscu i czasie poglądów na temat tego, do kogo ma należeć władza najwyższa w państwie, władza suwerenna.

Ogólnie biorąc, na postawione wyżej pytanie udzielane bywały dwie różne odpowiedzi: 1) suwerenem jest monarcha