GENEZA KONSTYTUCJI PISANEJ

Konstytucja rzeczywista istnieje w każdym państwie. Nie może być inaczej, skoro pod tym pojęciem rozumiemy układ si politycznych w państwie, jak mówi W. Lenin – układ si w walce klasowej. W każdym bowiem społeczeństwie zorganizowanym w państwo jakiś układ si politycznych zawsze istnieje.

Odmiennie przedstawia się problem konstytucji pisanej, tj. w znaczeniu ustawy zasadniczej. Istniały państwa, w których nie było konstytucji w tym znaczeniu. Postulat tego rodzaju konstytucji po raz pierwszy został wysunięty przez ideologów model burżuazji, w okresie walki burżuazji o wadzę polityczną. Jedną z najstarszych, do dziś zresztą obowiązującą (z pewnymi poprawkami), jest republikańska konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki z 1787 r. (weszła w życie w 1789 r.). Do najstarszych konstytucji europejskich należała polska Konstytucja 3 Maja z 1791 r., następnie również monarchistyczna konstytucja francuska z 1791 r. oraz republikańska konstytucja francuska z 1793 r. (tzw. konstytucja jakobińska). Gównie też pod wpływem francuskim i amerykańskim idea konstytucji pisanej przejęta została przez inne państwa, w których umacnia się ustrój kapitalistyczny. Były to różne konstytucje: republikańskie i monarchistyczne, uchwalane i oktrojowane, utrwalające bardziej radykalne zmiany ustrojowe i wyrażające kompromis feudalno- -mieszczański, wprowadzające też różne formy rządów. Ideę tę przejęły też następnie państwa socjalistyczne. Dziś konstytucja pisana jest zjawiskiem powszechnym na całym świecie. Weszła ona na trwale do kultury politycznej różnych społeczeństw. Wyjątek stanowią tu Wielka Brytania i Nowa Zelandia.