KONSTYTUCJA PISANA A KONSTYTUCJA RZECZYWISTA

Relacje między konstytucją pisaną a konstytucją rzeczywistą danego państwa, podobnie jak w ogóle między prawem a rzeczywistością spoeczną, mogą być ujmowane bądź w sposób idealistyczny, bądź materialistyczny. Naukę burżuazyjną, w szczególności w wydaniu dwóch szkó — prawa natury i pozytywizmu prawniczego (mimo ich przeciwstawności pod pewnymi względami), cechuje idealizm prawniczy, a w konsekwencji woluntaryzm i aklasowe podejście do problemu konstytucji, wzajemnych relacji konstytucji i rzeczywistości spoecznej, roli konstytucji w ksztatowaniu systemu prawa i dalej rzeczywistego ustroju państwa. W nauce socjalistycznej przy wyjaśnianiu tych problemów przyjmuje się zaożenia marksowskiego materializmu historycznego.